Айла, Ай-Кӱн де бӱгӱн ачукаарбайт, кӧк-айаста булуттар Кӱнди кӧжӧгӧлӧп, улусты киледи ошкош…
Байрамныҥ кӧдӱриҥилӱ ачылтазы.
Эл-Ойын, Эл-Ойын,
Эл-јонныҥ јыргалы,
Эл-Ойын, Эл-Ойын,
Эл јонныҥ байрамы.
Ак-Санаа ла ару кӱн,
Алтай ӱстин эбирзин,
Айланып келген Эл-Ойын
Албаты-јонды сӱӱндирзин! – деп, байрамды баштап турган јииттер Асель Кулакова ла Вадим Дугашевсценада бойыныҥ ижин јозокту бӱдӱрип, парадта турган айылчыларды "тӧргӧ" јууктай бассын деп кычырдылар. Парадтыҥ бажында Кӧзӱл отогыныҥ улузы. Олор атту-чуулу јерлештериле оморкойдылар.Чот Кыдрашев – текши ороондык Алтайыстыҥ политиги; Јелмек Тоедов– иштиҥ геройы; Амыр Бакрасов– Россия ла Европаныҥ боевой самболо јеҥӱчили, телекейдиҥ призеры, спорттыҥ телекейлик узы; Папитов Ырысту–телекейлик маргаандардыҥ јеҥӱчили. Республикабыстыҥ тоомјылу артисттери Евгений Папитов, Василий Тишкишев. Самболо спорттыҥ устары: Буланат Бакрасов, Александр ла Байрам Садучиндер, Айабас Яграшев, Арам Матин. Шатраныҥ узы Аҥчы Модоров. Ат-јарыштыҥ устары– Елкачинов Николай, Руслан Муйтуев, Михаил Кабин. Улузын баштаган кижи -республикабыстыҥ Олимпиадазында чой кӧдӱрериле призер, Кӧзӱл отогыныҥ башчызы Аткыр Ябыев.
Олорды ээчиде Кан-Оозыныҥ улузы јурт башчызы Виталий Кандыковло кожо чекчил алтайдылар. Јурттыҥ оморкодузы: Арасей Тергеезиниҥ албатылык устарыныҥ заслуженный ӧмӧлиги "Образцовый хореографический ансамбль "Эрјине", башчызы Анжелика Молчоева, республикабыстыҥ культуразыныҥ нерелӱ ишчизи. Образцовый фольклорлык ансамбль "Алтын кӱӱ". Башчызы Эмил Теркишев. Эстраданыҥ устары – ӧмӧлик "Кан-Ойрот". Иташева Толунай, алтай шатрала республиканыҥ беш катап јеҥӱчили. Асканаков Василий, кӧдӱрге ташла республиканыҥ призеры. Мерген Кыдрашев – столдыҥ теннис ле чой кӧдӱрер маргаандарда республиканыҥ ла аймакты кӧп катап призеры. Валентин Тенгереков – эмчиликтиҥ узы, спорттыҥ национальный бӱдӱмдериниҥ узы.
Кан-Оозыны ээчиде Јалаҥыйдыҥ улузын јурт-башчызы Иван Белявцев баштайт. Олордыҥ ортозында фольклорлык ансамбль "Сударушка". Башчызы Раиса Тоголева, туружаачызы Алтай Республиканыҥ ӱй улус ортодо чой кӧдӱрериле ус Вера Бильдина. Јалаҥыйдыҥ улузы атту-чуулу јерлештериле оморкойдылар: Юрий Антарадонов- Республикабыстыҥ ады-јарлу политиги, спорттыҥ албатылык бӱдӱмдериниҥ устары – Мажлаев Геннадий, Шукаков Карчага, Шукаков Айат. Республиканыҥ шахматла чемпионы ла кӧп катап призеры Арсентий ле Рада Тобошевтер, полиатлонло республиканыҥ призеры Вероника Котонова, республикан Эл-Ойынныҥ токпок чачарыла призер Ирина Пахомова, самбоныҥ мастериниҥ узына кандидат болгон, текши россиялык категориялу судья, спорттыҥ методизи Амыр Кокшинов.
Оноҥ ары парадта Моты-Оозыныҥ айылчыларын јурт башчызы Валерий Тоедов баштайт. Моты-Оозы Ада-Тӧрӧл Улу јууныҥ туружаачызы Семен Павлович Матинниҥ, Республикабыстыҥјарлу политиги Николай Тайтаковтыҥ тӧрӧли. Айылчылардыҥ ортозында албатылык фольклор ансамбль "Кӱрелей", башчызы Наталья Орусова. Фольклор ӧмӧлик "Байана", башчызы Папандыева Светлана. Албатылык ойноткылардыҥ ӧмӧлиги "Арчын", башчызы Вадим Кыдатов. Бијениҥ ӧмӧлиги "Сыргалым", башчызы Елена Кыдатова. Платанов Николай – алтай кӱрешле республиканыҥ јеҥӱчили ле призеры, Сибирь ле Ыраак Кӱнчыгыш талаларында ӧткӧн маргаандардыҥ туружаачызы. Кынов Николай – греко-рим кӱрешти аймагыска јайган улустыҥ бирӱзи. Альчин Константин –чаначы спорттыҥ мастериниҥ узына кандидат. Алтай кӱреш ле чой кӧдӱришле Республикан Эл-Ойындарда јеҥӱчил ле призер болгон. "Белый Шаман" деп региондор ортодо байрамда алтай кӱрешле јеҥӱчил база болгон. Тоедов Роберт–камчы согорыла Республикабыста спорттыҥ узы. Ол камчы ла чой кӧдӱришле аймактыҥ ла республикабыстыҥ маргаандарында јеҥӱчил ле призер болуп кӧп катап чыккан кижи. Јеҥил атлетикала база бийик једимдерге јеткен. Альчина Алтынай –токпок чачышла аймактыҥ ла республикабыстыҥ Эл-Ойындарында јеҥӱчил ле призер болуп кӧп катапчыккан. Столдыҥ теннисиле аймагыста јеҥӱчил ле призер база болгон. Кыйынов Владимир –спорттыҥ инструкторы, токпок чачышла аймагыстыҥ ла республикабыстыҥ јеҥӱчили. Аймак Советтиҥ депутатады Вячеслав Смирнов.
Экинур республикабыста эҥ јаан деген јурттардыҥ бирӱзи. Ол ады чыккан чӧрчӧкчи Казак Кокпоеваныҥ, бичиичи Јыбаш Каинчинниҥ, поэттер Айдыш Яйминниҥ ле Любовь Чекуракованыҥ тӧрӧли. Ады-чуузы алтай театрдыҥ артисттериле база бай. Олор Сергей Санашев, Юрий Чендыев, Власта Тысова. Арасейдиҥ культурала нерелӱ ишчизи, Республиканыҥ Ӱредӱзиниҥ нерелӱ база ишчизи Анатолий Тюрункин. Јурукчы Эдуард Тижимеевтиҥ адын ончо улус билер. Самбо кӱрешле спорттыҥ устары – Аламчин Айвар, Бадакин Айан, Яймин Артур, Чербыков Айан. Санашев Сурлан самболо спорттыҥ мастериниҥ узыныҥ кандидады. Арасейдиҥ мечиктӱ хоккейле призеры Юрий Аламчин. Карманов Аткыр – чой кӧдӱришле аймактыҥ јеҥӱчили ле республиканыҥ призеры. Кеденов Евгений–албатылар бӱдӱмдериниҥ спортыныҥ узы. Тюрюмин Денис – греко-рим кӱрешле текшироссиялык маргаандардыҥ јеҥӱчили, алтай кӱрешле аймактыҥ ла республиканыҥ кӧп катап јеҥӱчили болгон. Экинурдыҥ делегациязын јурттыҥ башчызы Эзен Кокпоев баштайт.
Јабаган котон-кыпчак Ирбизек баатырдыҥ, 30 ажыра кай чӧрчӧктӧрдиҥ авторы атту-чуулу кайчы Алексей Григорьевич Калкинниҥ тӧрӧли. Мында самбо ло дзюдо кӱреш ле телекейлик классту спорттыҥ узы, Арасейдиҥ ле телекейдиҥ јеҥӱчили Виталий Уинчыккан ла чыдаган. Мякишев Амаду – боевой самболо Европаныҥ јеҥӱчили, спорттыҥ узы. Валерий Сороноков – самбо кӱрешле телекейлик классту спорттыҥ узы, Арасейдиҥ ле телекейлик маргаандардыҥ эки катап јеҥӱчили. Манышев Юрий –греко-рим кӱрешле спорттыҥ узы, "Карелинниҥ сыйы" учун телекейлик маргаандардыҥ јеҥӱчили. Команданыҥ бажында јурт-башчы Геннадий Сурасманов барадат.
Оноҥ ары парадта Мӧндӱр-Сокконныҥ туружаачылары. Мӧндӱр-Соккон ады јарлу улузыла бай алтай. Олор Совет Союзтыҥ геройы Казаков Темирей Токурович, Социалистический иштиҥ геройы Кестелева Байчыл Иркитовна, "Ленинниҥ орденин" баштап алган Аладяков Бархат. Кӧп ордендер тагынган Шортов Николай Кулейтович. Бичиичилер Иван Васильевич Шодоев, Николай Андреевич Шодоев, Танытпас Николаевна Акулова. Республиканыҥ нерелӱ артизи Таҥдалай Модорова. Республиканыҥ Эл-Ойындарында ӧткӧн "Кеп-кийим" деп конкурстыҥ лауреаттары Аладякова Римма ла Чабачакова Гания. Алтай кеп-кийим кӧктӧӧр устар Бачикова Ольга ла Матина Чечек.Спортто бийик једимдерге јеткен физкультура ла спортыҥ нерелӱ ишчизи, волейболдыҥ таскадаачызы Михаил Кӱдӱшевич Сапышев. Самболо спорттыҥ устары Денис Кыдыев, Айастан Ишмин ле Эркемен Мешкеев. Делегацияныҥ бажында јурттыҥ башчызы Елена Сергеевна Махалина.
Коргонныҥ улузын јурттыҥ башчызы Алачев Иван баштайт. Олор јерлежи чой кӧдӱреечи Немцев Иван Трифоновичле оморкойдылар. Ол телекейлик маргаандарда јеҥӱчил болуп кӧп катап чыккан. Федоров Александр Иосифович – "Слава орденниҥ" 1, 2, 3 степеньдериниҥ кавалери. Кӧп јаш јажаган Березикова Ульяна Демитовнала, эрчимдӱ иштӱ ветерандарла Татьяна Вальтерле, Еркитов Александрла, Поломошнов Григорийле база оморкойдылар. Парадта оноҥ ары Талицаныҥ улузы барадат. Олорды јурттыҥ башчызы Кошкаров Константин Анатольевич баштайт. Бу јер Социалистический иштиҥ геройы Кудрявцев Федор Петровичле, албаты ӱредӱликтиҥ отличниктери Бондаренко Дарьяла, Азарова Антонинала, Носкова Галинала, текши ӱредӱликитиҥ кӱндӱлӱ ишчизи Кошкаров Анатолий Фомичле јарлу. Спортчыларды алзабыс – самбо кӱрешле СССР-диҥ спорттыныҥ узы, Алтай крайдыҥ тӧрт катап јеҥӱчили Ворохта Николайды, греко-рим кӱрешле спорттыҥ узы Иванников Петрды, рафтингле спорттыҥ узы Садучин Айасты аҥылайдылар. Полковник Кантаев Николай – Россия Федерацияныҥ транспорт айынча нерелӱ ишчизи, МЧС-тыҥ лауреады. Карманов Алексей – атла чабатан спорттыҥ тӧзӧӧчизи, республикан кубокты ойноп алган кижи. Јодралуныҥ школы Россияныҥ талдама деген 100 школдорыныҥ тоозына кирген.
Чаргы-Оозыныҥкомандазын јурт-башчызы Акатьева Тамара Александровна баштайт. Чаргы-Оозы Совет Союзтыҥ тӧрт геройыныҥ тӧрӧли. Телегина Оксана – јеҥил атлетикала республиканыҥ рекордсмени. Чугулчин Илья – јеҥилатлетикала республиканыҥ эки катап јеҥӱчили. Јеҥил атлетикала республиканыҥ јеҥӱчилдери – Елеусова Мария, Угрюмов Айдаркан, Угрюмов Рустам. Јеҥил атлетикала республиканыҥ призерлоры – Балабаев Канибек, Фурсов Алексей, Пастухов Тарас, Угрюмов Стас, Катков Данил, Кожевников Илья. Гандболдыҥ таскадаачызы Туякова Жанна. Кожентаева Светланага баштаткан "Русское поле" деп фольклор ӧмӧликтиҥ ады текши јарлу.
Парадтыҥ учында Кырлыктыҥ командазын јурт башчызы Байрышев Валерий Тодошевич баштайт. 1993 јылда мында республикабыстыҥ 3-чи Эй-Ойыны болгон эди. Бу алтайдыҥ аргымакаттары Сибирьдиҥ Јаан Кругыныҥ призерлоры болгон, республиканыҥ кӧп катап чемпиондоры база болгон. Олор текши тооло 5 автомобиль, 2 мотоцикл ойноп алгылаган эди. Кырлык јурт ады јарлу улузыла бай алтай. Социалистический иштиҥ геройы Урматов Кара Тодошевич. Кӱрешти баштаган кижи Мюсов Николай Шурумович. Россияныҥ ла Республиканыҥ нерелӱ артизи Болот Байрышев. Классический кӱрешле спорттыҥ узы Олег Шатин. Поэтессалар - Јыламаш Келюева, Россияныҥ бичиичилер отогыныҥ турчызы Айгуль Майманова. Республиканыҥ нерелӱ артизи Эмил Теркишев. Республиканыҥ нерелӱ тренери Александр Николаевич Тадышев. Мюсова Валентина Шурлаевнага баштаткан фольклорлык ӧмӧлик. Ол "Бийик једимдер учун" деп, Россияныҥ культура министерствозыныҥ темдегиле кайралдаткан. Можлаева Радмила 25 јыл сценада кожоҥдойт. 3 альбомныҥ авторы.
Аймактыҥ јааны Григорий Пильтин Эл-Ойынныҥ ачылтазын јарлады. Ол, јеристе бӱгӱнги байрам кыралаш, кой кайчылаш божогон ӧйдӧ ӧткӱрилип јатканын темдектеп, айылчыларды изӱ уткуп, јаан быйанын айтты.
Тергеебистиҥ ле Республикабыстыҥ гимндери угулды. Кылыктыҥ јурт-башчызы Валерий Тодошевич сценага ончо јурт башчыларды ла ады јарлу айылчыларды кычырып, бойыныҥ уткуулын база айтты. Сценада турган айылчыларга курлар курчап, олорды айакта сӱтле кӱндӱледилер.
Уткуулду сӧзин Эл Курултайдыҥ депутады Валерий Букачаков база айтты.
Аймактыҥ Эл- Ойыныныҥ jаҥылгазы
Кичӱ изӱ айдыҥ 21-чи кӱнинде Кырлык jуртта алтайлардыҥ jанжыгып калган jаан байрамы Эл-Ойын кӧдӱриҥилӱ айалгада ӧтти. тӧрӧл албатыбыстыҥ бу jаан ойын-jыргалын бийик кеминде ӧткӱрерине амадап, аймактыҥ администрациязы, культураныҥ ишчилери ле Кырлык jурт jеезениҥ jааны Валерий Байрышев кӧп иштер ӧткӱргенин улус ончозы баалап кӧрдилер. "Аргымак" деп стадион кееркеде jазалган. Мында кӧрӧӧчилер отурар эптӱ jерлер, сцена jакшы белетелген. Кырлык jурттыҥ оромдоры jакшы аруталган, чалкан, ӧскӧ дӧ баргаа-ӧлӧҥ чабылган. Jурттыҥ ичинде олордыҥ оҥкок-чинкек jерлери тӱзедилген эмтир. Бу jаан байрамда аймактыҥ бастыра 11 jурт jезеелеринеҥ келген улус туруштылар. Ончолоры jараш, сӱрлӱ кеп-кийимдерлӱ. Келген улусты азырайтан аш-курсак та толтыра болды. Стадионныҥ ӱстиле jараш, тереҥ шӱӱлтелӱ кожоҥдор jаныланат. Туйла 11 саатта кӧдӱриҥилӱ парад башталганын кӧрӧргӧ кандый jараш. Микрофон ажыра кажыла jурт jезеениҥ атту-чуулу улустарыныҥ ады-jолы, ол jерлердиҥ иштеги, ӱредӱде, jондык иштерде jедимдери jаҥыланат. Байрам учына jеткенчеле jӱзӱн-башка мааргандар, jараш концерттер болды. Байрам божоп то калган болзо, улус стадионноҥ барар кӱӱндери jок болуп мында ла бой-бойыла куучындажып, каткырыжып, узак ӧйлӧргӧ турдылар. Албатыбыстыҥ Эл-Ойыны бийик кеминде ӧтти деп бастыра улус айдышты. Олор оныҥ башкараачыларына, аймактыҥ администрациязына (Г.Н. Пильтин), культураныҥ ишчилериниҥ jаанына (А.Е. Кокушева), Кырлык jурт jезеениҥ администрациязыныҥ jаанына (В.Т. Байрышев), волонтерлорго jаан быйанду тарап-таркап jандылар.
Александр Матыков, аймактыҥ jондык биригӱлериниҥ jааны.