Версия для слабовидящих |
18+
Выбрать регион

Общественно-политическая газета Усть-Канского района (аймака) республики Алтай

649450, Республика Алтай, Усть-Канский р-н, с. Усть-Кан, ул. Первомайская, д. 2
телефон: +7 (38847) 2-21-82
e-mail: golosv@list.ru

Сÿрекей иштеҥкей кижи болгон..

Адам Урматов Кара Тодошевич 1930 jылда Шиберти деп öзöктö Тушанов Урмат деп Манди-тодош деп кижиниҥ билезинде чыккан. Энезиниҥ ады Тойот, кыпчак сööктÿ кижи болгон. Билезинде тöрт уул, бир кыс болгон.

Jаан аказы Карган 1921 jылда чыккан, 1938 jылда черÿге барган. 1941 jылда Ада-Тöрöл учун Улу jууга барып, шыркалу jанып келген. Тÿйги деп аказы черÿге барала jанып келген. Адамныҥ jаш тужында энези божоп калган, адазы удабай ла божогон. Адам айдар болгон: "Бис энебистиҥ тöрöгöндöрин де билбезис, öскÿс улус. Бисти jаан акабыс айыл-jуртту болуп, Сырга jеҥебисле кожо чыдадып салган". Адам 5 класс божоткон.

Адамды, jаш тужымды эске алынзам, эне-адам иштенгилеп турар. Адам одын-jаргышты арутаар, мен такпайды айылдöн тажып турарым. Адам энемнеҥ озо айылду болгон, ол jуртында балдар jок болуп айрылала, энемле, Ойношева Сÿндей деп кысла 1949 jылда бириккен. Адам кузнец болуп иштейтен, энем доярка болгон. Олордыҥ баштапкы балдары токтобойтон, божоп калар болгон. Бис Ак-Туу деп öзöктö jатканыс. Ондо адам кой кабырып турар Ламак деп öзöктö. Шиберти деп öзöктö jадала адам Эки Чаҥкырдыҥ ортозына тура туткан. Бисти абрага отургызып, кожо апарып турар. Ол тура бÿдерде бис Чаҥкырдöн кöчкöнис. 1962 jылдаҥ ала адам ла энем Эки Чаҥкырдыҥ ортозында токынап кой алып, кабырып баштаган. Адам ла энем экилези ле иштеҥкей улус болгон. Адам тÿни-тÿжи ол койдыҥ кийнинеҥ базар. Ары jанынаҥ азыраган мал-ажы öзÿп jадар улус болгон, ол койдыҥ, куранныҥ кöбине, мааражы чек чуркурап jадар, эмди каа-jаа Чаҥкыр барзам, кулагыма угулып турган ошкош болор.

Адам кöп куучындабас jобош кижи болгон, балдарына сÿреен кару, чек бистерди арбанганы санаамга кирбейт, энем ле бисти сабап турар. Адам аҥдарга сÿÿр, узанар, кайыҥ агаштаҥ айактар, тепшилер jонор, столдор, такталар эдер болгон. Кедери jортсо биске кузук, jиилектер терип экелер. Jедимдÿ jакшы ижи учун кöп грамоталарла, баалу сыйларла, медальдарла, значокторло, ордендерле кайралдаткан. 1990 jылда Соцалистический иштиҥ геройы деп ат-нере берилген. Амыралтага чыгала адам ооруп баштады. 1996 jылда 66 jашуда тыҥ ооруп адам божоп калды.

Энем он бир баланыҥ энези болгон, jобош, jакшы, килеҥкей, иштенкей ле ару-чек кижи болгон. Аш-курсагы элкем-телкем, ус, бычкак öдÿк, бöрÿк, тере тондор кöктöйтöн. Энем кожоҥдорго сÿÿйтен болгон. Jаҥарлап (табышкактап), кунукчылду, онойдо ок сÿÿнчилÿ де jаҥарлар кожоҥдойтон. Мен кичинек тужымда тыҥдап отурар болгом. Адамныҥ социштиҥ геройы деп ат-нерени алганында энемниҥ ÿлÿзи бар деп мен сананадым.

Адам ла энемниҥ бастыра jÿрÿми Эки Чаҥкырдыҥ ортозында öткöн. Сегис балазыныҥ бала-барказын азыражып, кару ла jакшы jаан эне ле jаан ада болгылаган. Амыралтага чыгала оныҥ да кийнинде öрöкöндöр Эки Чаҥкырдыҥ ортозында jаткылаган. Энем 87 jажына бир ай jетпей, jажы jаанап, ооруп jÿреле, божоп калды.

Автор: В. Келюева


По этой теме:

Лайкнуть:

Версия для печати | Комментировать | Количество просмотров: 306

Поделиться:

Загрузка...
ОБСУЖДЕНИЕ ВКОНТАКТЕ
МНОГИМ ПОНРАВИЛОСЬ
НародныйВопрос.рф Бесплатная юридическая помощь
При реализации проекта НародныйВопрос.рф используются средства государственной поддержки, выделенные в соответствии с распоряжением Президента Российской Федерации от 01.04.2015 No 79-рп и на основании конкурса, проведенного Фондом ИСЭПИ
ПОПУЛЯРНОЕ
Яндекс.Метрика