Jайалталу биле Радмила ла Эмиль Теркишевтер башкарып турган ансамбль бу кире öйдиҥ туркунына канча балдардыҥ jайалтазын ачып, ÿренчиктери сÿрлÿ jараш ойыныла кöрööчилерин jаантайын сÿÿндиредилер, кöп тоолу кöрÿлерде туружып, jеҥÿчилдердиҥ тоозында jаҥыс катап кирбегендер. Бу эки ÿредÿчиле эрмек-куучын öткÿрер амадула бир кÿн балдардыҥ jайаандык сургалына келдим.
Ӱредÿниҥ сыраҥай ла кидим öйи болды. Кÿÿлик ÿредÿ öткÿрер кыптаҥ топшуур, шоор, комус ойноткылар ÿнденип, алтай jаҥар чöйилип турды. Кожоҥдор кожоҥдолгон соҥында, балдар кажыктарла ойын баштадылар. Радмила Сергеевна ÿренчиктерине ойынныҥ ээжизин jартап, кажыктарды канай чын чачарын кöргÿзип турды. Балдар сыр ойында. Алтай албатыныҥ оос-чÿмделгезин, jаҥдаган чÿм-jаҥын, озодо балдардыҥ ойногон ойынын эмдиги jаш болчомдорго ÿредип турганын сÿрекей jарадып кöрдим.
Jе эҥ jакшызынып аjарганым – ÿредÿ су-алтай тилле öдÿп турганы. Ӱредÿчилердиҥ темдектегениле, калганчы öйдö тöрöл тилиле эрмектешпей турган кöп балдар келер болды. Бу чочыдулу айалга. "Ӱредÿ öйинде балдарла алтай тилле эрмектежип, алтай кожоҥдор ÿренедис. Мынайып бир кезек балдар тöрöл тилиле куучындап баштаза, кандый сÿÿнчи! Тилис бистиҥ байлыгыс деп, улай ла балдарга айдадыс. Тилин билбезе - уйат. Анайда ок кöп балдардыҥ тили jарт эмес болуп турганын темдектеер керек. Оныҥ да учун алтай модор сöстöргö ÿренип, модорлоп то турадыс. Кожоҥдозо сöстöрди jарт, чокум айдып кожоҥдооры учурлу ине".
Кÿÿлик сургалга сÿреен кöп балдар кÿÿнзеп келет. Кан-Оозы jурттыҥ балдарынаҥ öскö Радмила Сергеевна ла Эмиль Сергеевич Jабаган jуртта кÿÿлик кружок öткÿрип, jайалталу балдар таап, быjыл Кырлык jуртта кружок öткÿрип баштадылар. Кÿÿге кÿÿндÿ балдар кöп, кайлап та турган балдар бар. Темдектезе, Jабаган jурттаҥ Василий ле Андрей Ильмековторды темдектеер керек. Бу jуукта Горно-Алтайск калада öткöн кайчылардыҥ Курултайында Василий "Сказительское искусство" деп номинацияда баштапкы степеньдÿ лауреат болуп чыкты. Улайын ла öткÿрилип турган Курултайда Василийдиҥ бу ÿчинчи jеҥÿзи болор. Темирей Тысов ÿчинчи степеньдÿ лауреат болды. Анайда ок Темирей Шалбаа Марков кайчыныҥ чыкканынаҥ ала 130 jылдыгына учурлалган учурлу сый алган. Бу Курултайда Радмила Сергеевнага эрчимдÿ ижи учун Алтай Республиканыҥ Jааныныҥ А.Г. Калкинниҥ адыла адалган Премиязын бергендер.
Кажы ла беш jылдыҥ бажында ансамбль албатылык адын корулап jат. Мынайып, öткöн jылда "Алтын Кÿÿ" такыптаҥ албатылык адын корулап алдылар. "Алтын Кÿÿ" кöп тоолу кöрÿлерде туружып, jаантайын jеҥÿчилдердиҥ тоозында jÿрет. Бу jуук öйдö аҥылап айткадый кöрÿ – быjыл jайгыда Томск калада öткöн Бастырароссиялык фестиваль. Мында бистиҥ республикадаҥ башка-башка номинацияда тöрт ансамбль турушкан: Кан-Оозы аймактаҥ биjелик ансамбли "Эрjине" (башкараачызы А.Б. Молчоева) ле "Алтын-Кÿÿ", Оҥдой аймактаҥ "Эҥир Jылдыс" ла Горно-Алтайсктыҥ кÿÿлик колледжиниҥ "Шуну" ансамбли. Бу кöрÿде бистиҥ эки ансамбль jеҥÿчилдердиҥ тоозында болгон. "Фольклорные коллективы" деп номинацияда "Алтын Кÿÿ" экинчи jер алган.
Ӱрдÿчилердиҥ ижиниҥ турултазы – ÿреткен балдарыныҥ jедимдери деп тегиндÿ айдылбаган. Кÿÿлик сургалга jÿрген балдар школды божодып, бир канчазы кÿÿ jанынаҥ ÿредÿге киргендер. Темдектезе, Торбогошева Кристина Абакандагы кÿÿлик колледжке ÿредÿге кирген, Радмила ла Эмильдиҥ уулы Ойгор база ада-энезиниҥ jолын jолдоп, Бийсктеги кÿÿлик колледжке ÿредÿге кирди. Оспанов Эжер Горно-Алтайсктагы кÿÿлик колледжти ÿренип божотты. Сургалда ÿренип турган öйинде бу балдар ончозы jайалталу jашöскÿрим деп Алтай Республиканыҥ Jааныныҥ премиязын алгандар. Премия алган балдардыҥ тоозында анайда ок Киндиков Тамерлан, Конушев Сергей ле Адабасов Арутай. Кöп балдар школдыҥ кийнинде кÿÿлик ÿредÿге кирбеген де болзо, jаантайын ойын-концерттерде, jайаандык кöрÿлерде туружып, сÿрлÿ ойыныла аҥыланып jÿредилер.
Эмиль Сергеевич ле Радмила Сергеевнаныҥ темдектегениле, ончо jедимдер - балдардыҥ jайаандык сургалыныҥ бÿткÿл öмöлигиниҥ öмö-jöмö ижиниҥ турултазы болор. Jаантайын бой-бойына болужып, jöмöжип jÿрген кожо иштеген ÿредÿчилерге, сургалдыҥ башкараачызы Анжелика Борисовна Молчоевага олор jаан быйанын айдадылар. "Бисте кажы ла ÿредÿчи jайалталу, ончозы ижине бастыра бойын беринип иштеген улус" - деп олор куучындайт. Чындап та, jаҥыс jÿреги öктöм, jарашка, jайаандыкка jÿткиген улус jаш болчомдорло иштеп, олордыҥ кöксине кеендиктиҥ чарагын чарактап, ÿрендеп салар. Бу ÿреннеҥ jаҥы jайалталар корболонып öзöр аргалу.
Эки jайалталу кÿÿчиниҥ кеендикке келген jолын кöрзöбис, олор экилези Абакандагы кÿÿлик колледжти ÿренип божоткондор, кийнинде Радмила Горно-Алтайсктагы эл университетти божоткон, Эмиль ÿредÿзин Абаканныҥ культура институдында улалткан. Бойы канча ÿлгерлердиҥ авторы, ÿлгерлерине кÿÿ чÿмдеп, кожоҥдогон кожоҥдоры албатыныҥ сÿÿген кожоҥдоры болуп калат. Экÿ айыл-jурт тöзöп, jети jыл "Алтай Кай" ансамбльдыҥ туружаачылары болгондор. Канча ороондорло jоруктап, алтай кÿÿле, кайла телекейди кайкаткандар. Бу jайаандык ченемел ÿредÿчилердиҥ бÿгÿнги ижине jаан jöмöлтö болгонын айтпаза да jарт.