Темдектезе Балыктујул јуртта Елена Георгиевна Чулунова ла Елена Кирилловна Тойдонова кийис базып иштенгилейт, Акташ јуртта Светлана Васильевна Вотинова ла Карина Артуровна Тоорчукова той балкаштаҥ (керамика) эдимдер эдерин сӱӱйт, Саратан јурттаҥ Максим Тайтаков ӱй кижизи Рената ла кожо кийистеҥ јап-јараш јымжак ойынчыктар јазагылайт, Кара-Кујур јуртта Лидия Кирилловна Топасова ла Елена Трифоновна Олчонованы темдектеер керек, бу келиндер кийис базып, јазаган эдимдери-ле Киргизиянаҥ бери јол-јорыкка јӱргилеген, Улаган јуртта Валентина Саксаева кийистеҥ эткен эдимдериле јаан калаларда јӱзӱн-јӱӱр выставкаларда туружат, Роман Яргаков агаш-ташла узанат,
Ольга Кирилловна Чулунова база кийис базат ла оноҥ до ӧскӧлӧри. Шак оныҥ учун "Пазырык"
музейдиҥ ишчилериниҥ баштаҥкайыла ӧткӱрилген "Јаскы тамчы" деп кӧрӱ-выставка тулаан айда
кӧрӧӧчилерди јиит јайалталарла таныштырып сӱӱндирип, кажы ла кӧрӱге тургузылган иштиҥ
авторыныҥ ич - кӧрӱмин, байлыгын элбеде кӧргӱсти.
- Кезикте мен ол иштенип турган улу-сты кайкап кӧрӧдим:
ол кижи кандый кайкалдыҥ телекейинде јӱрет не, нени сана-нат, ич-кӧрӱмиле нени
кӧрӧт не деп. Кажы ла эдим учы-учында "эксклюзив" болот,
база ого тӱҥей андый иш јок болот. Кажы ла колло эткен аҥылу
эдимнеҥ јалакайдыҥ, сӱӱнчиниҥ, сӱӱштиҥ толкузы (энергетика)
ээлеп келет. Јайаандык кӧгӱстӱ, ус колдорлу
јаҥыдаҥ ачылып, ижин баштап турган бала-барканы табып, куучындажып бу тулаан айдыҥ баш-тапкы кӱнинеҥ 15 кӱнине јетире "Јаскы тамчы" деп декоративно-прикладной кеендиктиҥ кӧрӱзин
баштаганыс ол. Кӧрӱ-выставка нениҥ учун мындый атла адалган деп суракка "јаскыда ар-бӱткен
ойгонот, јаранат, сӱӱнет, мыныла колбой ол ус кижиниҥ кебери толуп, ижи бир тамчы, эки тамчы
болуп тамып, анайда тамчыдаҥ суучак, суучактаҥ талай болуп јаанайт" - деп каруу бередис.
Бу кӧрӱде 10 кижиниҥ иштери тургузылган. Олордыҥ кажызыныҥ ла јайалтазы јайылып јаткан
јаскы чечектий. Белеева Алиса – јурукчы ӱредӱлӱ кыс, Дробинина Олеся - кӧкчи, Санина Ульяна –
таҥынаҥ бойы кийис ле иштенип, эдимдер чӱмдейт, выставкада "Кара чай" деп кийистеҥ эдилген
јуругы тургузылган, Талашева Толунай аҥылу ӱредӱлӱ, кийистеҥ наадайлар јазайт, Чалчикова
Валентина "шерстяная акварель" деп методикала кийистеҥ јуруктар салат, Каменова Алескандра
јинјилердиҥ болужыла киндиктиҥ каптарын, сыргалар, чачтыҥ јарангыштарын јазайт, Олченов Сер-гей јиит јурукчы, Тадыкина Галина алтай кеп-кийим кӧктӧйт, анайда ок "пэчворк" деп кӧктӧништиҥ
методиказыла јастыктар ла одеялолор кӧктӧйт, Калкина Александра телеҥит бӧрӱктер кӧктӧп иште-нет, Мамаева Алтынай чачтыҥ јарангыштарын ла тусту тестенеҥ паннолор јазайт. Бис сананзаас бу
ус колду улустар оноҥ ары кӧнӱгип ӧзӧр, келер ӧйдӧ атту-чуулу устар болор деп иженедис. Кӧрӱде
эҥ ле јиит туружаачы Толунай Талашева, эҥ јааны Тадыкина Галина Петровна болгондор. Мынаҥ
кӧргӧндӧ бойыныҥ колыла узанышты канча ла јаштуда баштаарга јараар. Кӧрӱ бойыныҥ амадузы-на јединген деп айдарга јараар, бис јаҥыдаҥ иштенип баштаган устардыҥ ижин аҥылап, ончозын
јерлештерге, айылчыларга кӧргӱзип, таныштырдыс. Анайып ла устардыҥ ижи кӧнӱгип, ӧрӧ ӧзӱп
барзын деп акту кӱӱнимнеҥ кӱӱнзейдим – деп, "Пазырык" музейдиҥ ишчизи Ольга Манышева
бойыныҥ санаа-сагыжыла бис ле ӱлешти.
Мынаҥ ары кычыраачыларысты бир канча јиит устарла јууктада таныштырып ийели:
Белеева Алиса, 32 јашту:"Мен Балыктујул јуртта Филорет Константинович ле Надежда Ми-хайловна Яжиковтордыҥ 9 балдарлу јаан билезинде чыккам. 2003 јылда Балыктујул јурттыҥ орто
ӱредӱлӱ школын божоткон кийнинде каланыҥ культура ла кеендиктиҥ колледжиниҥ "декоратив-но-прикладное искусство" деп бӧлӱгин 2006 јылда ӱренип божодоло, балдардыҥ јайаандыгыныҥ
тӧс јеринде јуранарыныҥ ӱредӱчизи болуп иштегем. Тургуза ӧйдӧ магазинде администратор болуп
иштейдим. 2007 јылда Белеев Николай деп јиитке туштап, экӱ айыл-јурт тӧзӧп, тургуза ӧйдӧ 3 бала
азырап чыдададыс: Валерия – 10 јашту, Леонид – 9 јашту ла Роман 2 јашту. Јаандары база мен чы-лап јуранарыла јилбиркегилейт. Огоштоҥ ала јуранарын сӱӱр болгом, школдо јаантайын плакаттар
ла стенгазеттер јурап туратам. Јуранар кӱӱним тӱнде келетен учун јуруктарды мен кӧп сабазында
тӱнде јурайдым ла јуруктарымда Алтай јеримниҥ ар-бӱткениниҥ ончо бар јаражын кӧргӱзерге ал-баданадым. Портреттер јураарга база умзанадым, јуранарынаҥ башка кӧктӧнӧриле јилбиркейдим".
Дробинина Олеся:"Билем керегинде айтса, эш-нӧкӧрим Михаил Дробинин, кызыс Александра 10
класста ӱренет. Огоштоҥ ло ала кӧктӧнӧрин јакшызынар болгом, оныҥ учун тӧрӧл Чибит јуртымныҥ
орто ӱредӱлӱ школын божоткон кийнинеҥ "јӱрӱмде бойыма керектӱ болор" деп амадула кӧкчиниҥ
курстарында ӱредӱ алгам. Каланыҥ универсидединде бийик ӱредӱни алган да болзом, је кайкамчылу
этире бу кӧкчиниҥ ӱредӱзи јӱрӱмде тӧс ижим ле колбулу болуп калган. 2000 јылдаҥ ала тургуза ӧйгӧ
јетире балдардыҥ кеендигиниҥ школында качы болуп иштейдим, мынаҥ башка хореографиялык
бӧлӱктерге керектӱ костюмдар кӧктӧйдим. Ижим меге јарап јат, нениҥ учун дезе биске ӱредӱге
санаалу, јайалталу, јилбиркек балдар келгилейт. Кӧрӱде баланыҥ алтай кеп-кийими тургузылган".
Талашева Торколой, 20 јашту:"Мен Балыкчы јурттыҥ, энем Марина Даниловна Талашева, бис
биледе эки кыс, сыйнымныҥ ады Таҥдалай, ол 1 класста ӱренет. Тӧрӧл јуртымныҥ школын 2003
јылда божодып, Бийск калада педагогикалык колледжтиҥ художественно-графический бӧлӱгин
2017 јылда божотком. Бу ӱредӱде
мен јуранып, кийис базып, наадай-ларды ла картиналарды кийистеҥ
эдип ӱренгем. Ӱредӱмниҥ кийнинеҥ
аймактыҥ культура байзыҥында
художник-оформитель болуп 2018
јылдыҥ башталганынаҥ ала иштей-дим. Бу иштиҥ тӧзӧлгӧзине сценаны
башка-башка байрамдарга учурлап
јарандырары ла афишалар јурап
илери кирет. Бош ӧйдӧ "сухое валя-ние" деп эп-сӱме аайынча кийистеҥ
наадайлар јазап јадым. Мынаҥ баш-ка масляный будук ла картиналар
јурайдым, анайда ок тегин (простой)
карандаш ла портреттер јураарга
сӱӱйдим. Угымда јаҥыс Талашев Да-выд Данилович деп таайым јуранатан
болгон. Мениле кожо сыйным база
јуранарга чырмайат. Јураган карти-наларымды тӧрӧӧн-туугандарыма,
нӧкӧрлӧриме ончо сыйлап ийген
учун, кӧрӱде меге јаҥыс наадайла-рымды тургузарга келишкен. Је келер
ӧйдӧ база мындый учурал келижер
деп бодоп турум".
Јайалта – ол кижиге ары јанынаҥ берилген сый, оныҥ учун кандый ла сыйды кижи баалап, чебер-леп јӱрер керек. Јайалталу кижи узын анаҥ ары "курчыдып", бийик кемине јетирип, айландыра
улусты јараш эдимдериле, јуруктарыла мынайда таныштырып, сӱӱндирип турза кандый оморкоду-лу! Мындый јаркынду иштер тургузылган кӧрӱ-выставканы улус кӧрӱп, ич-кӧгӱзи байып, јаскыда
кардыҥ алдынаҥ чыккан кӧк-таман чечектий бу јииттер чылап кем-кем јайалтазын ачып, айса болзо
эл-јонло ӱлежер кӱӱни келер, кем билер?