Версия для слабовидящих |
18+
Выбрать регион

Газета Волжского муниципального района Республики Марий Эл

РМЭ, г.Волжск, ул.Советская, 29
телефон: 88(3631) 6-26-08
e-mail: yuluver@yandex.ru

Эре ончыл радамыште лийын

Нурмучаш Шайра ялыште илыше, шуко жап Сотнур селасе подстанцийыште тыршен пашам ыштыше, "Отличник связи" значок дене палемдалтше, Кугу Ачамланде сарын участникше, кумшо степенян "Чап" орден дене палемдалтше Е.П.Петухов нерген шукертсек возынем ыле.

Ынде шонымашем шукталте. Ефрем Петрович Петухов 1923 ий 3 августышто Куженер районысо Кугу Лаждур ялсоветыш пурышо Кырмыж ялыште шочын. 1941 ий 7 июньышто Шернур районысо Лажъялысе шымияш школым сай отметке дене тунем лектын.

Кугу Ачамланде сарыш 1941 ийыште Йыван шольыжо да изаже каеныт. А Ефрем, йолжо корштымылан кєра, 1942 ийыште гына сарыш каен. Ончыч тудо Угарман областьыш логалеш, тыште связистлан шинчымашым пога. Вара, поездыш шынден, салтак-влакым Сталинградыш на‰гаят. Тиде поездым немыч самолет бомбитла. Ятыр салтак кола, а Ефрем Петрович ше‰гел вагонышто лийын, тудын вуйжым кок вере осколко удыралын. Вуйжым марле дене пидыныт. Первый боевой крещенийым тудо Юл вўд воктене налеш. Тыште тале, илаш-колаш кредалмаш лийын. Туге гынат Ефрем Петрович шкенжым бойышто лўдде кучен. 1942 ий 22 декабрьысе приказ почеш тале марий рвезым "За оборону Сталинграда" медаль дене палемден.

Е.П.Петухов варажым Днепр э‰ерым вончымаште, тыгак Будапешт ден Вена олалам налмаште лўддымє улмыжым ончыктен. 1945 ий 13 апрельыште "За взятие Вены", 1946 ий 6 майыште "За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941-1945 г.г." медальым Е.П.Петуховлан кучыктеныт.

Кугу Ачамланде сарым тудо Австрийыште мучашлен.

1947 ий 4 февральыште сар гыч мє‰гыжє Шернур районыш пєртылын, Пўгырка ялышкыже толын пурен. Ефрем Петровичын сарыш лектын кайымекыже акаже кок йоча дене Кырмыж ял гыч лектын кая, шке шочмо Пўгырка ялышкыже толын. 1937 ийыште Кырмыж ялысе поян сурт-печыштым раскулачиватлен, ирен, пужен на‰гаеныт. Илаш йєсє лийын. Варажым Герман лўман шольыштым Соликамск оласе ФЗО-шко паша ышташ колтеныт. Акаже колхозышто пашам тыршен ыштымыж дене чот ноен, йєрлаш тў‰алын. Ведаси шўжарже Ефрем Петровичлан тидын нерген серышым возен. Тиде серышым тудо шке командиржылан ончыктен. Командирже Шернурыш серышым возен колтен. Вара Шернур гыч Пўгыркаш пел мешак ложашым конден пуэныт. Тыге черле е‰ын илышыжым утарен коденыт.

1950 ийыште Лажъял ялсовет кум рвезым Йошкар-Олаш тунемаш колтен. Кок рвезыжлан тунеммышт годым стипендийым тўленыт, а Ефрем Петровичлан ала-могай амал дене тидым ышташ чарат. Садлан яра жапыште тудо вагоным ястарен, оксам ыштен, тунем лектын. 1951 ийыште, Сотнур (кызыт Волжский) районыш пашаш колтат. Помар станцийыш (кызыт Приволжский поселко) поезд дене толмек, Нурмучаш Шайра марте толын, Чодырасоласе Кувай Йогор деке пурен. Варажымат тиде поро е‰ым тудо ача семын ужын. Эрдене Е.П.Петухов Усола Корамасыш каен. Тудым тиде ялыш пашаш колтеныт. Пашам Усола Корамасыште ыштен, йолын Нурмучаш Шайрашке малаш коштын. Элнет э‰ерыш йоген пурымаште дизельым шынденыт. Э‰ер вўд, дизельный генераторым пўтырен, электротулым пуэн. Тыге Ефрем Петровичын да калыкын, йолташыже-влакын полшымышт дене Корамас ялсоветыште да варажым Нурмучаш Шайра ялыштат Ильичын лампыже йўлаш тў‰алын. Тунам колхоз председатель сомылым строгий, кожмак айдеме Александр Константинович Миловидов шуктен шоген. Е.П.Петуховын бригадыжлан А.К.Миловидов тўрлє семын полшен, жапыштыже имньымат ойырен. Электротулым пурташлан тўрлє кўлешан оборудованийым имне дене шупшыктеныт. Тыге мемнан кундемысе калык 1955 ий гыч Ильичын тулжо ден ила. 1956-59 ийлаште Помар, Упшер, Эмеково кундемлаште электротулым пуртымо. 1960 ий гыч Татарий гыч Красногорск – Памъял высоковольтный линийым шупшаш тў‰алме. Яллаш пуртен огытыл, молан манаш гын тунам ящур вольык чер озаланен. Тиде высоковольтный линийым шупшмо пашаштат Е.П.Петухов эре ончыл радамыште лиеш.

Ефрем Петрович варажым Сотнур подстанцийым вуйлатен. Подстанций Карай, Пєтъял, Азъял, Кукмарий кундемласе калыклан кўлешан полышым – электротулым – пуэн шоген. Ялласе кажне суртышто Ильичын тулжо эреак йўлыжє манын, Е.П.Петуховлан чот тыршашыже логалын.

Е.П.Петухов Нурмучаш Шайра ялыште шке пиалжым муын. Йєратыме пелашыж дене Галя, Валя, Зоя, Володя йочам ончен куштеныт, йол ўмбак шогалтеныт. Кызыт кажныштын уныкаштат уло. Илыш дене Ефрем Петрович 1976 ийыште чеверласен.

Автор: А.Сапаев

По этой теме:

Лайкнуть:

Версия для печати | Комментировать | Количество просмотров: 903

Поделиться:

Загрузка...
ОБСУЖДЕНИЕ ВКОНТАКТЕ
МНОГИМ ПОНРАВИЛОСЬ
НародныйВопрос.рф Бесплатная юридическая помощь
При реализации проекта НародныйВопрос.рф используются средства государственной поддержки, выделенные в соответствии с распоряжением Президента Российской Федерации от 01.04.2015 No 79-рп и на основании конкурса, проведенного Фондом ИСЭПИ
ПОПУЛЯРНОЕ
Яндекс.Метрика