Öткöн неделеде Кан-Оозы jурттыҥ Культура байзыҥында "Сыр каткыда" каткырма-шоу öтти. "Сыр каткыда" тöзöлгöнинеҥ ала кöп öй öтпöгöн дö болзо, бу ÿлекер-проект албатыныҥ сÿÿген ойыны болуп калды. Баштапкы катап "Сыр каткыданыҥ" гастроли башкы jыл Jаҥы jылдыҥ алдында öткöн. Республикабыстыҥ кажы ла jуртында ла калазында öткöн ойында залдарда jык толо улус jуулган эди. Быjыл "Сыр каткыда" такып ла гастрольго келип jат деп табыш угуларда, кöрööчилер сÿÿген артисттерин энчикпей сакыдылар. Кан-Оозында концерт эки катап öткÿрилгени jакшы. Эки ойында экилезинде - залда толтыра албаты. Ӱлекерди тöзöгöн кижи – бистиҥ jерлежис, кÿÿ чÿмдеечи ле кожоҥчы Шоҥкор Модоров. Угы-тöзи Кöзÿл jурттаҥ. Бойыныҥ jайалтазыла jерлештерин оморкодып, кööрöдип, Алтайыстыҥ адын орооныстыҥ тöс калазы Москвага jетире кöдÿрди. Оныҥ да учун бис бу jайалталу jиитле туштажып, тоолу сурак бердибис.
- Шоҥкор, бойыҥныҥ jайаандык jолыҥ керегинде бистиҥ кычыраачыларыска куучындап берзеҥ?
- Мениҥ кичÿ тöрöлим - Кöзÿл jурт. Сööгим öлÿк, адам Модоров Александр Николаевич деп кижи болор. Кöзÿлде мениҥ эл-тöрööним jуртайт. Бойым Горно-Алтайск калада чыдагам. Школдо ÿренип тура Владимир Егорович Кончевтиҥ алтай уулчактардыҥ студиязында jÿргем. Бу студияда ÿренип тура, мениҥ jайаандык jолым башталып, оноҥ ары кожо иштеер, чÿмдеер нöкöрлöрим табылганына сÿреен сÿÿнедим. Владимир Егорович бисти jаантайын jöмöп jÿрет. Ӱредÿчибиске jаан быйаныс. Бÿгÿнги кÿнде Москва калада иштейдим. Ондо бис "Аил" лофт тöзöп, jÿзÿн культуралык эҥирлер öткÿредибис. Бистиҥ алтай культурала кöп улус jилбиркеп, кÿÿнзеп "айылыска" киредилер.
- "Сыр каткыда" тöзöлгöни удабаган да болзо, албатыныҥ сÿÿген проекти болуп калганын залда толтыра кöрööчилер керелейт. Бу проектти тöзööри сÿреен jакшынак баштану болды…
- Эйе, проектти тöзööр санааны алдынаҥ бейин бойымныҥ ич-кÿÿнимде тудуп келген эдим. Адамла да бу санаамды ÿлежип, ишти канай баштаарын, jÿрÿмде кöндÿктирерин, керек дезе канайда адаарын – ончо jанынаҥ шÿÿп jÿргем. "Тастаракай" деп албатыбыстыҥ сÿÿген кöрÿзин jÿк Эл Ойында кöрöдис. Мынайып, бу ÿлекер-проект jÿрÿмде бÿткени бу. Бÿгÿнги "Сыр каткыдада" ойноп турган актерлордыҥ jакшынак ойыныныҥ шылтузында бу шоу мындый jарлу болуп калды. Олор: эл драма театрдыҥ артисттери Айдар Унатов, Александр Синьков, Игорь Тазранов, культишчилер Алексей Тазранов, Ирбис Акчин, Тимур Кыдыков ло Суркура Сандыкова. Ойын су-алтай тилле öткÿрилип турганы учурлу. Ӱлекердиҥ тöс амадузы – алтай тилдиҥ öзÿми. Калганчы öйдö кöп саба jашöскÿрим тöрöл тилиле куучындабай турганы чочыдулу. Чынын айдар болзо, бойымга да су-алтай тилле эрмектежерге кезикте тегин эмес болот. Оныҥ учун бу ÿлекер-проект элдеҥ озо бойымга да тил jанынаҥ jаан туза болды (каткырат). А бистиҥ тилис кандый jараш! Тилимниҥ jаражын jаҥыдаҥ бойымга ачадым.
- Каткырма – ол аҥылу жанр. Улусты каткыртары тегин керек эмес…
- Чын айттыгар, каткырма – аҥылу, öскö ойындарга тÿҥей эмес жанр. Кажы ла кижи улусты каткырттып албазы jарт. Мында jÿрÿмге аҥылу кöрÿм, ары jанынаҥ jайалта керек. Оныҥ да учун "Сыр каткыданыҥ" туружаачыларына jаан быйаным. Олор jокко бу проект те jок. Каткы ажыра албатыбыстыҥ öҥзÿре сурактарын да кöдÿрерге чырмайадыс. Каткымчылу учуралдарды jÿрÿмнеҥ, алтай литературадаҥ аладыс. Оныҥ учун алтай тилле куучындар бичип турган улусты каткрыма жанрла бичилген куучындарын биске аткарзын деп сурайдым. Кажы ла кöрööчиле эрмектежип, санаа-кÿÿнин угарга бис белен.
- Шоҥкор, сен кожоҥчы, кÿÿ чÿмдеечи. Jарлу эстрадалык кожоҥдорды алтай тилге кöчÿрип кожоҥдоп турганар сÿреен солун. Jарлу кожоҥдорго jаҥы алтай тын берип jадыгар. Бу ла Jаҥы jылдыҥ алдында тöс телевидение ажыра "У-ла-ла" учун "оорып", слерди, алтай jииттерди, оморкоп кöрдибис.
- "Новая звезда" программада бис "У-ла-ла" деп аданып сценага чыкканыс. Jаантайын аданып jÿрген группагыс "АСМ" болор, мында кожо ÿренген нöкöрлöрим Добрыня Сатин, Арутай Адаров, Азулай Тадинов, Равиль Лиров киредилер, ончозы jайалталу jииттер. Чын, jарлу да кожоҥдорды алтай тилге кöчÿредибис, бойыс та чÿмдейдибис. Бу ла "Сыр каткыданыҥ" башталар алдында бу jуукта бойыстыҥ чÿмдеп тургускан "Тере тон" деп клибисти кöрööчилер кöрдилер. Амадуларыс, сананган санааларыс бар ла. Кöрööчилеристи сÿÿндирерис ле…
- Jилбилÿ куучыныҥ учун jаан быйан, Шоҥкор! Алтай культурабыска мындый солун "ÿн" болуп, алтай адысты бийик кöдÿрип jÿргенигерге слерге, jайалталу алтай jииттерге, кöрööчилердеҥ быйан. Амадаган амадуларар бÿтсин, ичкери öзÿм алынар!